Ngày 26/100: MẶT TRÁI CỦA AI VỚI LÃNH ĐẠO

MẶT TRÁI CỦA AI VỚI LÃNH ĐẠO

Khi quyền năng đi cùng nguy cơ – Lãnh đạo cần tỉnh THỨC hơn bao giờ hết

Mấy nay ngồi chiêm nghiệm, những gì đã diễn ra với mình trong 6 tháng vừa qua, mình chợt nhận ra vài điều quan trọng: Mình đang là nạn nhân của AI ở khá nhiều khía cạnh.

Đừng cố gắng hiểu sai ý mình nha, AI giúp mình tăng năng suất, không chỉ X10 đâu, có thể X100 hoặc nhiều hơn ở rất nhiều khía cạnh. Nhưng điều đó không có nghĩa là mọi thứ đều tốt với mình.

Mình liệt kê ở đây vài trải nghiệm cá nhân xem mọi người có bị ảnh hưởng không nhé. @everyone

Ra quyết định nhanh – nhưng sai hướng

AI giúp mình xử lý mọi thứ rất nhanh – tóm tắt vấn đề gọn gàng – ra quyết định rất tốc độ vì mọi thứ gần như có sẵn.

Nhưng mình chợt nhận ra, có rất nhiều ý mình đã ra quyết định nhưng nó hoàn toàn không đúng thực tế của mình.

Lý do của quyết định sai lầm là vì:

• Mình đã không đào sâu vào tình hình thực tế,
• Mình đã không tham chiếu dữ liệu thực tế,
• Mình đã không kiểm chứng lại…

Và cuối cùng thì mình đã đi rất nhanh... về phía sai.

 Nguy cơ 1: Tăng tốc quyết định sai – vì AI giỏi logic, nhưng không giỏi nhận thức bối cảnh văn hoá và giá trị.

Mất chất riêng trong tư duy

AI viết content tốt, tạo chiến lược giỏi, mô phỏng rất “chuyên nghiệp”… Nhưng nếu sử dụng quá nhiều – ta bắt đầu “nghe” như AI, và đánh mất tư duy lõi của người lãnh đạo.

Cách đây vài ngày, mình bắt đầu phát hiện ra các lỗi nghiêm trọng trong các lựa chọn, thậm chí là ngược với con người mình. Nhưng quả thực lúc nhận được góc nhìn từ AI, mọi thứ trông có vẻ như rất logic nên mình đã bỏ qua.

 Nguy cơ 2: Trở thành “bản sao biết dùng AI”, thay vì “người lãnh đạo biết mình là ai”.

Mất kết nối với thực tế, với đội ngũ, người cố vấn

Nói ra cái này có vẻ hơi nhục vì mình dạy về EQ mà, haha. Nhưng quả thực khi lãnh đạo làm việc hiệu quả hơn nhờ AI, nguy cơ này hoàn toàn xảy ra. Đặc biệt là khi bạn nhìn thấy AI cho mình quá nhiều điều hay ho và choáng ngợp với nó.

• Giao ít việc hơn cho team (vì làm một mình nhanh hơn)
• Giao tiếp qua prompt, chứ không qua trái tim
• Tối ưu quy trình nhưng bỏ quên cảm xúc
• Quá nhiều ý tưởng hay ho và muốn làm ngay mà quên mất tình hình thực tế của bản thân.
• Thậm chí nhiều người đã bắt đầu nghĩ rằng chỉ cần AI mình có thể có cả thế giới. Mình không cần tới mentor hay coach nữa.

 Nguy cơ 3: Mất đi sự kết nối với những người xung quanh. Túm lại là vẫn nên lấy human centric làm trọng tâm nha.

Có vẻ ai cũng sẽ phải đi qua giai đoạn này hay sao á. Mình thấy khá nhiều người xung quanh mình bị.

Ảo tưởng tri thức – hiện tượng Hallucination

Có một thời gian mình bị choáng ngợp với các công thức. Trời ơi sao mà AI có thể đưa ra nhiều công thức hay thế. Cho đến khi mình phát hiện ra là các công thức đúng ở một vài khía cạnh, nhưng bị thiếu rất nhiều.

Trong thực tế có một hiệu ứng gọi là hallucination là khi AI tự tạo ra câu trả lời nghe có vẻ rất đúng, rất logic… nhưng thực ra hoàn toàn sai.

AI hoàn toàn có thể:

• Trích dẫn nguồn không có thật
• Bịa mô hình, công thức, lý thuyết
• Kết luận sai nhưng nghe như “chuyên gia thật”

Và nguy hiểm nhất là: nhiều lãnh đạo không phát hiện ra.

 Nguy cơ 4: Tin tưởng vào “tri thức ảo” → Ra quyết định sai lầm, mất uy tín hoặc gây hậu quả nghiêm trọng

Đặc biệt nguy hiểm khi dùng AI dùng cho:

• Phân tích tài chính
• Tư vấn pháp lý
• Trích dẫn báo cáo / nghiên cứu
• Ra thông cáo nội bộ

 Cần học cách kiểm tra chéo, yêu cầu nguồn, hoặc phối hợp AI với con người có chuyên môn.

Dừng việc học – bắt đầu “copy phản xạ”

Vì AI trả lời quá nhanh, quá tốt → ta dễ quên việc học thật – hiểu sâu – đào nền tảng.

Dần dần, tư duy của lãnh đạo chuyển từ “học để làm chủ” chuyển sang “dò xem AI nói gì”.

Nguy hiểm nhất là mọi người nghĩ rằng chỉ cần có AI là có mọi thứ trên đời. AI giúp chúng ta học rất nhanh, nhưng để áp dụng hiệu quả, bạn vẫn cần đào sâu vào các nền tảng kiến thức.

Không có nền tảng kiến thức, thực ra cũng không có hiệu quả thực sự đâu.

 Nguy cơ 5: Mất đi khả năng học sâu – chiêm nghiệm– sáng tạo độc lập.

Còn hai cái nữa nha, mà mình chưa chiêm nghiệm đủ sâu nên sẽ chia sẻ sau: AI CÓ THỂ LÀM MẤT ĐI BẢN SẮC CỦA MÌNH và AI LÀM TĂNG CÁI TÔI CỦA BẢN THÂN. Hẹn các bài sau nha.

 VẬY, LÃNH ĐẠO TỈNH THỨC CẦN LÀM GÌ?

• Luôn gán vai trò cụ thể cho AI – để dẫn dắt AI đúng ngữ cảnh.
• Không dùng AI để thay tư duy – mà dùng để phản chiếu tư duy.
• Xác minh lại thông tin quan trọng từ ít nhất 2 nguồn độc lập.
• Tạo văn hóa “làm cùng AI” trong đội nhóm, thay vì chỉ “một mình giỏi AI”.
• Kết hợp EQ + dữ liệu + phản biện + trực giác lãnh đạo.

Có ai nhìn thấy bản thân qua các tình huống của mình không?